Waarom op de opkomstplicht afschaffen niet zo'n goed idee is

Op zijn blog Maandans verdedigde op 21 september de journalist, schrijver, denker en algemeen minzaam man Frank Van Laeken het afschaffen van de opkomstplicht bij verkiezingen, en met goede argumenten. Ik heb immers lang diezelfde argumenten gebruikt. Overigens net zoals Van Laeken verdedigde ik dit niet vanuit het idee dat soms leeft op links, namelijk dat je er het Vlaams Belang pijn mee gaat doen - dat verhaaltje van die "foert"-stem is er één dat hun kiezers zelf graag opdissen omdat dat sympathieker klinkt dan openlijk zeggen dat je vindt dat iedereen die bruiner is dan een papieren zak moet opkrassen uit Vlaanderen.

Als je zijn blogtekst niet wil lezen, komt het in het kort hier op neer: door mensen te verplichten op te dagen in het stemlokaal, heb je ook een hele hoop aan gedemotiveerde en/of ongeïnformeerde stemgerechtigden die maar n’importe quoi doen in het stemhok. Die mensen hebben sowieso al het gevoel dat ze hun tijd verdoen en de democratie schiet er niets bij op. Als ze hun democratisch recht niet willen uitoefenen en de uitkomst van de verkiezingen hen niet aanstaan, dan moeten ze er ook niet over klagen achteraf.

Het laatste decennium ben ik hier echter zelf van teruggekomen, om de volgende redenen:

1. Er valt een groep kiezers weg die zich anders wel zou informeren en een bewuste keuze zou maken

 

Ik heb geen cijfermateriaal hierover, maar ik ben er vrijwel zeker van dat de opkomstplicht een significant deel van de bevolking zich doet informeren en dat die dat anders niet zou doen en niet zou komen stemmen. Opkomstplicht geeft hen gewoon het duwtje dat ze nodig hebben.

2. Als er geen opkomstplicht is, kunnen partijen niet enkel mensen motiveren, maar ook demotiveren om te gaan stemmen

Onder de opkomstplicht is het voor politieke partijen zaak om een zo breed mogelijk publiek aan te spreken. Als de opkomstplicht wegvalt, kan je argumenteren dat partijen nog meer hun best moeten doen om volk naar de stembus te lokken, maar krijgen ze naast brede ingang vinden nog twee andere opties: de harde kern extra motiveren om zeker te komen door hardere, scherpere boodschappen; of potentiële opposanten net demotiveren om te komen stemmen onder valse voorwendsels. Er is vandaag al geen gebrek aan organisaties en bewegingen die proberen om de democratie onderuit te halen. Het afschaffen van de opkomstplicht geeft hen een nieuw wapen in handen. 

3. Scheefgetrokken resultaten

Over demotiveren gesproken: Van Laeken haalt zelf aan dat de gemeente waar hij woont al millennia door de christendemocraten bestuurd wordt en ziet pro noch contra om dit per se te veranderen (naast het feit dat hij toegeeft niets te weten over de lokale politiek). Hierdoor kunnen meerderheden veel forser lijken dan dat ze eigenlijk zijn, waardoor ze almaar meer de allure beginnen aannemen van een onvermijdelijkheid, waardoor almaar meer mensen die er eigenlijk een andere mening op na houden thuis blijven. Die desinteresse kan er mettertijd voor zorgen dat bestuurders zich onaantastbaar wanen en zo corrupt worden als de pest.

4. De facto bestaat de opkomstplicht toch al niet meer

Bij één van de vorige verkiezingen had ik me grandioos overslapen en ben dus niet gaan stemmen. Ik heb daar nooit een boete voor gekregen, geen communicatie van overheidswege, niets. De staat houdt zich niet bezig met het actief opsporen en vervolgen van mensen die niet gaan stemmen. Die grijze zone zal enkel groeien, waardoor de gedemotiveerden vanzelf thuis zullen beginnen blijven. Daarmee is het grootste doel van wie nu de opkomstplicht wil afschaffen eigenlijk al bereikt. Door dit formeel te maken creëer je volgens mij dus meer (potentiële) problemen dan dat je ermee oplost.

We have such sights to show you

Toen ik deze avond mijn keukenvuilnisbakje opende, walmde er een enorm rotte geur uit op en vloog er een horde fruitvliegen uit. En ik dacht: “Ik ga mijn Twitter-account deleten, of hem in een crypte 60 miljoen jaar lang doen slapen zoals de Necron-dynastieën, om terug tevoorschijn te komen als de Grote Hemelse Oorlog voorbij is.”

Grapje, want ik denk er al veel langer over om afscheid te nemen van die account. Hoewel ik ‘m aanmaakte in 2008 ben ik mijn account pas echt serieus beginnen nemen in 2014, dus met een 10-jarig jubileum afscheid nemen is indien niet eindigen in schoonheid, toch eindigen op een rond getal. Ik denk niet dat ik uitvoerig moet verantwoorden waarom ik de account doe inslapen. Sinds Elon Musk van Twitter X maakte is het sociaal medium het uithangbord bij uitstek geworden voor ’s mans diep-trieste midlife-crisis die hem in een neerwaartse spiraal richting openlijk fascisme zuigt. Daarbij sleept hij het hele platform mee in die spiraal.

Twitter is nu volop het stamcafé geworden van over elkaar buitelende neo-nazi’s, wappies, buitenlandse bots, porno-accounts, ranzige opportunisten en WEODENDE boomers en dat gaat enkel nog meer zo worden tot het platform implodeert. Er zijn al erg veel mensen (en bedrijven) weg, en bij sommige blijvers heerst als devies “si tous les dégoutés s’en vont, il ne restera que les dégoutants”, maar daarbij overschatten die mensen schromelijk het belang van Twitter. Twitter is niet de politiek, of het publieke debat, of het dorpsplein. Het is altijd al een tamelijk niche-netwerk geweest waarvan het belang enorm is uitvergroot doordat er veel politici en journalisten aanwezig waren.

Ik ben na Musks overname van Twitter in 2022 nog gebleven tot nu omwille van een aantal vuurtorens in de duistere zee wier gedachten ik graag bleef volgen – mensen die ik van nergens anders kende dan daar. En eerlijk, ook al is het weinig in vergelijking met de grotere accounts, afstand doen van meer dan 1.100 volgers als erg onbekende schrijver doet pijn. De hele reden dat ik steeds actiever werd op Twitter in 2014 was omdat meer mensen bereiken via Facebook niet meer ging. Via Twitter heb ik in het voorbije nieuwe decennium niet alleen volgers vergaard, maar ook twee goede vrienden gemaakt en een hoop kennissen ontmoet die ik anders nooit had leren kennen.

Niet dat het platform ooit een idylle was waarin vrije geesten interessante ideeën deelden, of complexloos met elkaar lol trapten. Het is dan wel nooit de vooraanstaande bühne geweest voor het politieke debat waarvan sommigen dachten dat het die was, het reflecteerde in Vlaanderen absoluut vele Vlaamse sociale en mediatieke ziektebeelden, ook al in 2014: de eindeloze zelfvoldaanheid van middelmatige zielen die zich intellectuelen wanen en daarin door nog grotere idioten toegejuicht worden, de kinderlijk-beate bewondering voor BDW of dezelfde ongrappigheid van flauwe plezante nonkels die zichzelf één stap verwijderd weten van Philippe Geubels, maar in plaats van aan de feestdis, elke dag op Twitter aanwezig.

Dan was er ook nog het fenomeen van het Vlaamse Smurfendorp, waar ik al eerder over sprak. Net als in duidingsprogramma’s op tv bestond er op Twitter maar één onderwijsspecialist, één fitnessinfluencer, één arbeidseconoom, één zielige seksmaniak, één jurist, één zure dichter die minder gekende dichters subtweette als een soort Regina George met grijs haar, één reclamegoeroe, één hustler die altijd mensen geld afhandig wist te maken met zijn zoveelste hobbyproject, één lollige allochtoon, één beursspecialist, en ga zo maar verder. Voor veelvormigheid was er nooit echt plaats.

Maar ik heb al met al meer te danken aan Twitter dan dat ik erover te klagen heb. De mensen die ik volgde en de mensen die mij volgden hebben me heel vaak doen lachen of inzichten aangereikt die ik nergens anders had kunnen vinden of lezen. Het platform heeft me een dieper, persoonlijker begrip gegeven van hoe het is om Belg te zijn met andere roots, gewoon door alledaagse tweets. Sommige bekende mensen zijn er voor mij meer mens door geworden door gewoon mens te zijn, andere bekende mensen hebben zichzelf er dan weer genadeloos in hun blootje gezet door volop hun kleinste kantjes te etaleren en hun weinige macht en invloed te kwader trouw in te zetten. Ik heb verhalen gevolgd over vermiste of veel te vroeg gestorven huisdieren, sociale projecten en experimenten zien opkomen en ondergaan, mensen met gloed over hun hobby’s zien vertellen en de pissigste takes gelezen over Eurovision.

Zoals ze zeggen in ons Vlaanderen: “al wat dat we gehad hebben, kunnen ze ons niet meer afpakken.”

Als je me wil blijven volgen, kan dat op Instagram (https://www.instagram.com/antonmvoloshin/), Facebook (https://www.facebook.com/antvolo) en BlueSky (https://bsky.app/profile/antonvoloshin.bsky.social). Tot daar ergens?  

De verdedigers van de genocide in Gaza

Een broodmager voordeeltje aan de huidige iteratie van het Israëlisch-Palestijnse conflict is dat het mensen kleur doet bekennen. Hierbij wil ik in het bijzonder even aandacht besteden aan de politici, opiniemakers en "intellectuelen" aan de rechterzijde die steeds meer intellectueel oneerlijke argumenten uitvinden om te verdedigen dat Israël intussen meer dan 35.000 mensen heeft gedood in Gaza op een half jaar tijd. Nog los van het schandalige gedrag van de Israëlische staat zelf, die hulpkonvooien blokkeert of beschiet, bewijzen vervalst en elke kritiek van de hand wijst als "antisemitisme" volledig volgens het populaire DARVO-boekje dat ook als psychologische en retorische tactiek wordt gebruikt wordt door pestkoppen, plegers van huiselijk geweld en andere mishandelaars (DARVO staat voor deny - attack - reverse victim and offender), zijn er dus ook in Vlaanderen verdedigers te vinden van Israëls oorlogsmisdaden.

Ik ga hun namen niet noemen omdat het hier niet over die mensen gaat als individuen, want het punt is hier eigenlijk dat dit een mooie aanleiding zou moeten zijn voor de media om eens in de spiegel te kijken. Waarom krijgen deze mensen namelijk nog een forum aangeboden? Als ze oprecht geloven in hun eigen krakemikkige argumentatie, die verkruimelt van zodra je er 10 seconden kritisch naar kijkt, dan zijn het geen intellectuelen en opiniemakers maar domoren die niet meer aandacht verdienen in de pers dan Luc Peeters die elke dag in Café Sport zit te oreren tegen zijn maten. Als ze zelf beseffen dat wat ze zeggen eigenlijk aan alle kanten rammelt en ze het doen om andere redenen, dan zijn het leugenaars en cynische carrièristen die eveneens geen plek verdienen op de bühne van het publieke debat omdat ze eraan deelnemen onder valse pretenties.

Het argument dat de media ruimte moeten bieden aan een diverse waaier van meningen gaat eveneens niet op. Luc Peeters komt ook niet mee debatteren in De Zevende Dag. Creationisten hebben geen plaats op academische conferenties over biologie en astrologen zetelen niet in de raad van bestuur van de ESA. Tijdens de coronapandemie, waar de media overigens uitstekend werk leverden, werden complotdenkers en charlatans grotendeels geweerd uit het publieke debat (wat hen trouwens razend maakte). Mijn excuses trouwens aan een eventuele echte Luc Peeters, ik trok die naam zomaar uit mijn gat.

Voor de mensen achterin de zaal die bereid zijn de Israël-verdedigers het voordeel van de twijfel te geven: denk eens na hoe we hier tegenover zullen staan binnen 25 jaar of binnen 50 jaar. Er waren in de jaren '70 en '80 ook verdedigers te vinden van de Apartheid in Zuid-Afrika en in de jaren '30 waren er eveneens apologeten voor fascistische bewegingen. We zouden beter een voorbeeld nemen aan veel studenten en jongeren, wier blik nog niet verglaasd is door belegen en voor waar aangenomen, luie intellectuele clichés en die haarscherp zien dat wat gebeurt in Gaza, een onversneden genocide is. 

Idioten voor Zuckerberg

Als er na de ongetwijfeld éclatante verkiezingsoverwinning van het Vlaams Belang mensen (veel te laat) gaan zoeken naar oorzaken, kan misschien het YouTube-algoritme ook eens onder de loep genomen worden in plaats van steeds dezelfde platitudes op te dienen. Ik heb nu al ongeveer 9 maanden een YouTube Premium-account omdat ik reclame beu was en ik niet meer kon kijken met adblockers. Je zou dus denken dat ik een zorgvuldig gecureerde feed heb op basis van ongeveer 40 kanalen die ik volg. Die kanalen behandelen thema's als geschiedenis (klassiek en modern), geografie, astronomie, tech, taalkunde, militaire logistiek, Eurovision en nerd/popcultuur. Er zit één zeer uitgesproken links kanaal tussen - Second Thought.

YouTube blijft echter suggesties aanbieden van hard-rechtse content op gezette tijden, ook al klik ik altijd weer "Don't recommend this channel". De meest hardnekkige voorstellen zijn van antifeministische content en van kanalen die popcultuur "analyseren" vanuit een anti-woke standpunt. Humo kwam er onlangs achter hoe je met een 'blanco' account op TikTok pijlsnel in verontrustende ideologische of sektarische richtingen kan getrokken worden. YouTube is niet anders. En zelfs met een betalend, zorgvuldig gecureerd account is er dat voortdurende mouwgetrek. Misschien omdat YouTube weet dat ik een man ben en denkt dat ik gevoeliger zal zijn voor conservatieve content.

Persoonlijk haat ik de term "conservatisme". Wat zichzelf vandaag "conservatisme" noemt gaat niet over tradities behouden of in stand houden, maar is bijna altijd reactionair. Het wil de klok terugdraaien qua rechten voor seksuele minderheden en vrouwen, wijst in veel gevallen wetenschap af en wil ook af van veel sociale rechten. Dat is geen conservatisme. Meer nog, klassiek conservatisme is/was in West-Europa gestoeld op een ideologisch ietwat coherente religiositeit (wat ik trouwens ook heb beschreven in 'De Nieuwe Staat' 7 jaar geleden) of een orthodoxe aanname van kapitalistische ideeën. Wat zich echter vandaag "conservatisme" noemt is een samenraapsel van rare verzinsels waarvan de interne logica bijna direct verkruimelt als je er 3 minuten over nadenkt, alsof een jongen van 11 zich in het veel te grote kostuum van zijn vader heeft gehesen en doet alsof hij pijpen rookt, ingewikkelde boeken leest en whiskey drinkt, maar eigenlijk niet weet hoe hij de pijp moet aansteken, de boeken niet begrijpt en de whiskey appelsap is. Soms is het ook gewoon klassiek crapuul, natuurlijk.

Gelukkig heb ik jaren de tijd gehad om me te ontwikkelen - noem het geen privilege, want ik kom uit de lagere middenklasse - en zijn de fundamenten van mijn denken over leven en maatschappij robuust. Maar tussen mijn 16de en 19de zou ik zeker gevoelig geweest zijn voor de content die me nu voorgeschoteld wordt. Reactionairen weten dat trouwens zelf ook. Vandaar dat ze zo door het lint gaan als scholen of universiteiten hun leugens niet willen onderwijzen, of erger nog, ze ze doorprikken. Het is niet dat het onderwijs een links broeinest is, het is dat veel rechtse ideeën onwetenschappelijke zever zijn. En het ook niet dat ze iets hebben tegen indoctrinatie, zij willen gewoon diegenen zijn die indoctrineren. Mutatis mutandis van hetzelfde laken een pak als reactionairen theatraal huilen dat ze "niet gehoord" worden. Zoals adjudant Paelinck opmerkt in 'De keizer van Populië' willen ze niet gehoord worden, ze willen de enigen zijn die gehoord worden.

Vorig jaar woonde ik een lezing bij van een futuroloog die in bewonderende termen sprak over hoe Gen Z niet langer de slaaf wil zijn van algoritmes maar houdt van serendepiteit; vinden wat je niet wist dat je zocht. Ik hoop dat hij gelijk heeft maar ik betwijfel het. De algoritmes zijn sterk. 25 jaar geleden waren internetforums en blogs als archipels van duizenden eilanden gerund door amateurs en hobbyisten vanuit garages en slaapkamers, nu bezoekt iedereen steeds dezelfde 10 websites die bijna allemaal video aanbieden en waar bijna steeds monopolistische bedrijven achter zitten. We kennen het verhaal van hoe emotionele inhoud het engagement vergroot en daarom interessanter is voor Meta, Google en TikTok. Men gebruikt hetzelfde argument waarom klassieke media een forum bieden aan de intussen bekende rechtse rogue gallery. Maar er schort iets met dat argument.

Want als het enkel zou gaan om kliks en engagement, bestaan er ook onderwerpen die politiek neutraal zijn, en reken maar dat er ook hevige emoties aan te pas komen als je linkse clickbait zou maken. Maar: enerzijds zijn er binnen zowel de klassieke als nieuwe media veel mensen die zelf het gebrul van reactionairen zijn gaan geloven dat ze "niet gehoord" worden en hen de megafoon aanreiken, anderzijds bleek uit onderzoek bijvoorbeeld dat veel journalisten (die inderdaad meer neigen naar centrumlinks) denken dat de bevolking véél rechtser is dan ze in werkelijkheid is. 

Voor het slotargument moeten we kijken naar wie hier geld aan verdient. Met emotie en engagement het brede publiek naar links laten opschuiven is potentieel gevaarlijk voor de techmiljardairs en het grootkapitaal. Een nuttige idioot laten schuimbekken over dat vrouwen allemaal hoeren zijn is geen bedreiging voor Zuckerberg. Diezelfde persoon die plots beseft dat ook hij genaaid is door het hyperkapitalisme - dat kan mogelijk een probleem zijn. En zolang we dat hyperkapitalisme niet stevig aan banden leggen, zal een groot stuk van het kiespubliek in de fabeltjesfuik vallen van de reactionairen.  

Eerste hulp bij extreemrechts

We zijn nu 2024 en in de Verenigde Staten zal het aankomen op een strijd tussen twee hoogbejaarde mannen die beiden al meer dan 40 jaar prominent zijn in de media, het zakenleven en/of de politiek. De VS is een gerontocratie geworden (denk buiten de presidentskandidaten bijvoorbeeld ook aan Nancy Pelosi, Bernie Sanders en Bitch McConnell) waarvan het nu Democratische establishment eens te meer het tij van het naakte fascisme zal proberen keren zonder iets aan het systeem te veranderen dat in de eerste plaats verantwoordelijk was voor het mogelijk maken van de opkomst van het fascisme aldaar. Op dit moment lijkt het me simpelweg een kwestie van tijd tot de Verenigde Staten veranderen in een fascistische theocratie en we daar allemaal in Europa de gevolgen van zullen ondervinden. Indien niet in 2024, dan in 2028, 2032 of 2036.

Als het stortregent in Washington DC, hebben we een vieze, vochtige mist in Brussel. In België is 2024 eveneens een verkiezingsjaar. In theorie kan ik daar wel een klein steentje verleggen in de rivier en de opkomst van ons lokaal fascisme tegenhouden en dat zal ik zeker proberen. Ik spreek wellicht voor eigen parochie, maar als je als lezer mensen kent die zullen stemmen (of dat overwegen) op het Vlaams Belang of de N-VA, kan je misschien het volgende met hen delen als respons op hun argumenten waarom ze willen stemmen op één van die partijen (denk erover na dat de kans reëel is dat die persoon niet zijn werkelijke redenen zal geven en dus niet te goeder trouw is – in dat geval mag je direct gaan naar Argument 8).

Nog dit, voor we beginnen: de meeste VB/NV-A-stemmers gooien “verse” migranten meestal op één hoop met 4de of zelfs 5de-generatie-afstammelingen van de arbeidsmigranten die naar België kwamen in de jaren ’50, ’60 en ‘70. Dit zijn wezenlijk twee compleet verschillende groepen.

Argument 1: “Armlastige migranten zetten onze sociale zekerheid onder druk.”

Vreemd hoe de partijen die dit zeggen, ook het liefst van al het mes zouden zetten in diezelfde sociale zekerheid. Je kan het een klassiek geval van projectie noemen: omdat zij verlekkerd kijken naar de geldpotten van de verzorgingsstaat (die ze liefst zouden “privatiseren”, i.e. als cadeau weggeven aan hun rijke vrienden en connecties), doet iedereen dat. Daarnaast is het grootste systematische probleem de vergrijzing, en als we willen dat er meer geld vloeit naar de sociale zekerheid, hebben we een gezondere bevolkingspiramide nodig. Het huidige geboortecijfer volstaat daar niet voor, en dus is een werkende migrant een uitstekende versterking van onze maatschappij. Vandaar dat “de migranten pakken onze jobs af” de laatste 10 jaar niet vaak meer bovengehaald wordt.

Argument 2: “Woke is gevaarlijk!”

Geen enkele politicus noemt zichzelf “woke”. Niemand vertegenwoordigt het in de media, niemand met economische macht staat pal voor woke, geen enkele belangrijke opiniemaker verdedigt woke-standpunten. Woke is wat vroeger de Linkse Kerk was en daarvoor de politieke correctheid: een ding dat onterecht erg veel macht wordt toegekend en sterk riekt naar een samenzweringstheorie. Het is een hele grote paraplu waar veel mensen onder gaan staan, gaande van mensen die niet (willen) begrijpen waarom je best het woord “neger” niet meer gebruikt tot (crypto)nazi’s.

Argument 3: “Het is een foertstem! Het is een signaal naar de politiek! Het moet anders!”

Daarvoor kan je altijd wel terecht bij één of ander particule van het derde knoopsgat in plaats van twee compleet professionele, zeer vermogende politieke partijen waarvan er één al 20 jaar Vlaanderen (mee) regeert en één al 30 jaar vaste prik is in de alledaagse politiek. Of je kan blanco stemmen. Of niet komen opdagen, je wordt toch niet vervolgd. Maar het argument van de “foertstem” is echt het domste van allemaal. Het is als stront eten uit protest tegen overconsumptie.  

Argument 4: “Ik wil een onafhankelijk Vlaanderen.”

Dat is zeker een legitiem politiek verlangen en zowat de enige gegronde reden die ik me kan voorstellen voor een VB/N-VA-stem. Maar. Het is echt een heel, heel, heel, heel, heel slecht idee. Het stiefbroertje van de onafhankelijkheid, het volledige confederalisme, al niet veel beter. Kijk naar het parcours van de Vlaamse regering en zelfs een blinde kan zien dat die kloefkappers nog meer bevoegdheden geven een bijna gegarandeerd recept is voor nog incompetenter bestuur, uitvluchtpolitiek. en nog meer herverdeling van de welvaart naar boven. Als je dat laatste wel ziet zitten want je bent al rijk, dan weet ik niet wat ik je nog kan vertellen buiten het feit dat je wellicht een stuk stront bent.

Argument 5: “Al die [X] moeten buiten.”

Dat gaat niet. Als zelfs al mensen die illegaal in ons land verblijven terug doen keren naar hun land van herkomst moeilijk is*, beeld je eens in hoe moeilijk dat zou zijn in het geval van mensen die effectief de Belgische nationaliteit hebben? En dat is om nog maar te zwijgen van de talloze mensenrechtenschendingen. Of je dat nu wil of niet, superdiversiteit is een feit en we moeten ermee leren leven – op welke manier is een debat dat voortdurend moet gevoerd worden, maar “elke X buiten” is kinderachtig, onrealistisch en maar enkele stappen verwijderd van “Juden raus”, wat op zich maar enkele stappen verwijderd is van de gaskamer. Ik zeg het maar.

*Het beeld leeft bij sommige VB/N-VA-adepten dat er geen politieke wil voor is. Dat is manifest onjuist, want elke centrum- en rechtse politicus weet dat als die het wel kon, dat die gigantisch electoraal zou beloond worden.

Argument 6: “We moeten onze normen en waarden en/of onze cultuur beschermen.”

Vrouwenrechten! Zo belangrijk voor de N-VA dat bewezen veelbelager en bepampelaar Pol Van Den Driessche nog altijd in het partijbestuur zit van die partij. Vlaams Belang dan weer wil abortus terug illegaal maken. Cultuur! Zo belangrijk voor de N-VA dat veel mensen die erop stemmen zowat elke vorm van culturele beleving die complexer is dan een Studio 100-beleving overladen met de scherpst mogelijke minachting, om nog maar te zwijgen van wat het Vlaams Belang vast te zeggen heeft over “entartete Kunst”. Ons mooie Nederlands! Van zulk een belang voor de N-VA dat ze mee de verengelsing van het hoger onderwijs hebben doorgevoerd. 

Argument 7: “Bart De Wever is de meest intelligente en visionaire politicus en moet premier worden.”

Dit zijn letterlijk de kleren van de keizer. Naast het feit dat intelligentie geen garantie is op competentie, laat staan politieke integriteit, wordt het intellectuele gehalte van De Wever al 20 jaar fors overschat. Als Antwerps burgemeester heeft hij overigens ook niet bepaald ’t Schoon Verdiep gerevolutionaliseerd en voert hij een rechts beleid dat tamelijk inwisselbaar is met een rechts beleid in de rest van West-Europa. Als laatste punt: dit was de man die recent nog zei dat Israël “het licht” was terwijl het genocide pleegt op de Palestijnen. Tenzij dat dat natuurlijk voor jou het selling point is. In dat geval…

Argument 8: “Maar ik ben een nazi.”

Ga eens iemand een knuffel geven en raak van je verslaving aan haat af. Of volg het voorbeeld van de gewezen Führer en schiet jezelf dood.

 

Boeventronies en vogeltjesgefluit

In 2009 gaf 8% van de Vlamingen aan geen vrienden te hebben, en in 2022 gaf meer dan 30% toe zich eenzaam te voelen. Op dat vlak leid ik een leven dat velen me zouden benijden: ik ben single maar voel me niet echt eenzaam en heb redelijk wat vrienden (laten we zeggen een klein dozijn en nog eens meer dan het dubbele aan kennissen). En toch. De laatste keer dat ik meer dan 5 mensen bij elkaar kon krijgen op dezelfde locatie is bijna 5 jaar geleden, en de laatste keer dat ik meer dan 10 mensen bij elkaar kon krijgen is nog langer geleden. Iedereen heeft het altijd ontzettend druk, verhuist op moeilijker te bereiken locaties, heeft een gezin en is moe. Ikzelf ook, trouwens. Meer dan twee avondactiviteiten per week is eigenlijk al te veel voor mij. Zowel in het werkelijke leven als digitaal is mijn vriendenkring ook zo versplinterd geworden dat ik zelfs schrik heb dat als ik ze allemaal samen zou zetten, er veel ongemak en ergernis zou uitbreken.

Ook artistiek hebben mijn cirkels zich vernauwd: het is 2 jaar geleden dat ik nog ergens optrad en ik heb niet veel contact meer met andere schrijvers. Ik ben ook al een jaar of 4 gestopt met proberen leuren met mijn teksten bij uitgevers of literaire tijdschriften. Er is geen interesse en ik heb noch de tijd noch de goesting om mijn werk overal te promoten. De kostbare vrije tijd die ik heb om me te wijden aan mijn roeping spendeer ik liever aan effectief schrijven in plaats van als (digitale) sandwichman rond te lopen en in zekere zin te vermarkten wat ik helemaal niet wil vermarkten. De kans is tamelijk groot dat ik dit ooit al ergens heb geschreven in andere woorden.

Maar over dat digitale gesproken: sinds Xwitter traag maar zeker een inwaartse baan aan het beschrijven is naar het rioolputje, heb ik zelfs geen hoofdforum meer om nieuwe kennissen en invloeden op te doen. Facebook is al lang ‘pay to play’ geworden als je op zoek bent naar een publiek (en dat publiek is er ook al lang niet meer in grote getale als 15 jaar geleden), en op alternatieve microblogdienst BlueSky zit er nog niet genoeg volk. Naar ik hoor was Threads al een hel van bij het opstarten, en Mastodon heb ik geen maanden meer gecheckt.

Daarbij komt dat ik zowel op Instagram, Xwitter als BlueSky te veel te zelfde mensen die ik niet persoonlijk ken, te frequent zie opduiken. Gedeeltelijk is dat uit luiheid – “ik zal maar die en die volgen die ik elders al volg” en gedeeltelijk door opdringerige algoritmes. Ik ga eerlijk zijn: een groot deel van die mensen heeft weinig tot niks interessants te zeggen en lijkt me vooral te drijven op inertie. Voor mij zal wellicht hetzelfde gelden, dus als een toevallige veelvolger van mij dit leest en zich nu afvraagt waarom, ontvolg me gerust, ik zal niet boos worden. Ik verwijt mensen ook niet dat ze normale, zelfs relatief banale levens leiden want dat zou hen verwijten dat ze maar gewoon mensen zijn. Ik zou sommigen in dat Vlaams online Smurfendorp er mogelijk van kunnen beschuldigen dat ze zichzelf veel belangrijker en interessanter voelen dan dat ze zijn, maar is ook dat geen weerspiegeling van de ondermaanse middelmatigheid van het hele publieke en corporate medialandschap? Want daar heb je eveneens dezelfde parade aan figuren die al jaren, zoniet decennia opgevoerd wordt, waardoor de cirkel van de publieke opinie tegelijk erg nauw is en ook erg dun aan inhoud, een beetje als de anus van een compleet celibataire pater op leeftijd.

Alle bovenstaande dingen mogen me enigszins frustreren, de ene dag al meer dan de andere dag, maar ik kan er niet echt iets aan doen dus ga het me verder ook niet proberen aantrekken. Misschien dat ik al mijn vrienden nog eens samen krijg als ik trouw (niet erg waarschijnlijk want trouwen interesseert me niet) of als ik dood ben (waar ik er dan ook letterlijk niets meer aan heb). Misschien dat ik onverhoopt toch nog een iets groter publiek kan bereiken door een toevalstreffer of als ik plots vermogend zou worden, maar dat zou lijnrecht tegen het rivierverval der dingen ingaan.

Een vreemde vaststelling is nog deze: steeds meer mensen van mijn generatie komen in het middelpunt van de dingen te staan. Toen ik jong was, had ik steeds de zekerheid dat er “dingen gingen veranderen” als het zo ver was. Er zijn kosmetische dingen veranderd, ja. Managers hebben vaak terug baarden, piercings en tatoeages vind je nu ook bij consultants, sommige politici maken memes. Maar het is al te vaak ook meer van hetzelfde. Had Foucault dan gelijk dat systemen gedoemd zijn om zichzelf te reproduceren, ook al is het eigenlijk tegen de wil van de individuele leden van dat systeem? Nee, ik weiger dat te geloven, en niet omdat dat geloven de deur opent naar lui achteroverleunen in de donkerste sofa van nihilisme (maar het is wel een beetje dat), maar omdat de geschiedenis dit logenstraft. Systemen kunnen veranderen, radicaal zelfs.

Alleen is het zo, in een situatie waarin die cirkels, die ringen vernauwen, er vroeg of laat een punt bereikt wordt dat de spanning onhoudbaar wordt en de cirkel barst. Tegen dan zal misschien 8% van de Vlamingen geen vrienden hebben omdat ze dood zijn. Tegen dan zullen er misschien geen literaire podia meer bestaan, onder een Gleichschaltung geschoeid op de leest van boeventronies als Orbàn, Dewinter, Wilders en Poetin. Of leidt een fase van anarchie ons weer terug tot een haast fysische lagere energiestaat, waarbij we terug bijgeloof en heksenverbrandingen mogen verwelkomen, deze keer geleid door yogaleraars met nekmatten. Of we ontwaken na alle ontbering, leugens en verdriet in een veel mooiere wereld, waar de vogeltjes altijd fluiten in ons luxueuze en zeer gaye ruimtecommunisme.