In 2009 gaf 8% van de Vlamingen aan geen vrienden te hebben, en in 2022 gaf meer dan 30% toe zich eenzaam te voelen. Op dat vlak leid ik een leven dat velen me zouden benijden: ik ben single maar voel me niet echt eenzaam en heb redelijk wat vrienden (laten we zeggen een klein dozijn en nog eens meer dan het dubbele aan kennissen). En toch. De laatste keer dat ik meer dan 5 mensen bij elkaar kon krijgen op dezelfde locatie is bijna 5 jaar geleden, en de laatste keer dat ik meer dan 10 mensen bij elkaar kon krijgen is nog langer geleden. Iedereen heeft het altijd ontzettend druk, verhuist op moeilijker te bereiken locaties, heeft een gezin en is moe. Ikzelf ook, trouwens. Meer dan twee avondactiviteiten per week is eigenlijk al te veel voor mij. Zowel in het werkelijke leven als digitaal is mijn vriendenkring ook zo versplinterd geworden dat ik zelfs schrik heb dat als ik ze allemaal samen zou zetten, er veel ongemak en ergernis zou uitbreken.
Ook artistiek hebben mijn cirkels zich vernauwd: het is 2 jaar geleden dat ik nog ergens optrad en ik heb niet veel contact meer met andere schrijvers. Ik ben ook al een jaar of 4 gestopt met proberen leuren met mijn teksten bij uitgevers of literaire tijdschriften. Er is geen interesse en ik heb noch de tijd noch de goesting om mijn werk overal te promoten. De kostbare vrije tijd die ik heb om me te wijden aan mijn roeping spendeer ik liever aan effectief schrijven in plaats van als (digitale) sandwichman rond te lopen en in zekere zin te vermarkten wat ik helemaal niet wil vermarkten. De kans is tamelijk groot dat ik dit ooit al ergens heb geschreven in andere woorden.
Maar over dat digitale gesproken: sinds Xwitter traag maar zeker een inwaartse baan aan het beschrijven is naar het rioolputje, heb ik zelfs geen hoofdforum meer om nieuwe kennissen en invloeden op te doen. Facebook is al lang ‘pay to play’ geworden als je op zoek bent naar een publiek (en dat publiek is er ook al lang niet meer in grote getale als 15 jaar geleden), en op alternatieve microblogdienst BlueSky zit er nog niet genoeg volk. Naar ik hoor was Threads al een hel van bij het opstarten, en Mastodon heb ik geen maanden meer gecheckt.
Daarbij komt dat ik zowel op Instagram, Xwitter als BlueSky te veel te zelfde mensen die ik niet persoonlijk ken, te frequent zie opduiken. Gedeeltelijk is dat uit luiheid – “ik zal maar die en die volgen die ik elders al volg” en gedeeltelijk door opdringerige algoritmes. Ik ga eerlijk zijn: een groot deel van die mensen heeft weinig tot niks interessants te zeggen en lijkt me vooral te drijven op inertie. Voor mij zal wellicht hetzelfde gelden, dus als een toevallige veelvolger van mij dit leest en zich nu afvraagt waarom, ontvolg me gerust, ik zal niet boos worden. Ik verwijt mensen ook niet dat ze normale, zelfs relatief banale levens leiden want dat zou hen verwijten dat ze maar gewoon mensen zijn. Ik zou sommigen in dat Vlaams online Smurfendorp er mogelijk van kunnen beschuldigen dat ze zichzelf veel belangrijker en interessanter voelen dan dat ze zijn, maar is ook dat geen weerspiegeling van de ondermaanse middelmatigheid van het hele publieke en corporate medialandschap? Want daar heb je eveneens dezelfde parade aan figuren die al jaren, zoniet decennia opgevoerd wordt, waardoor de cirkel van de publieke opinie tegelijk erg nauw is en ook erg dun aan inhoud, een beetje als de anus van een compleet celibataire pater op leeftijd.
Alle bovenstaande dingen mogen me enigszins frustreren, de ene dag al meer dan de andere dag, maar ik kan er niet echt iets aan doen dus ga het me verder ook niet proberen aantrekken. Misschien dat ik al mijn vrienden nog eens samen krijg als ik trouw (niet erg waarschijnlijk want trouwen interesseert me niet) of als ik dood ben (waar ik er dan ook letterlijk niets meer aan heb). Misschien dat ik onverhoopt toch nog een iets groter publiek kan bereiken door een toevalstreffer of als ik plots vermogend zou worden, maar dat zou lijnrecht tegen het rivierverval der dingen ingaan.
Een vreemde vaststelling is nog deze: steeds meer mensen van mijn generatie komen in het middelpunt van de dingen te staan. Toen ik jong was, had ik steeds de zekerheid dat er “dingen gingen veranderen” als het zo ver was. Er zijn kosmetische dingen veranderd, ja. Managers hebben vaak terug baarden, piercings en tatoeages vind je nu ook bij consultants, sommige politici maken memes. Maar het is al te vaak ook meer van hetzelfde. Had Foucault dan gelijk dat systemen gedoemd zijn om zichzelf te reproduceren, ook al is het eigenlijk tegen de wil van de individuele leden van dat systeem? Nee, ik weiger dat te geloven, en niet omdat dat geloven de deur opent naar lui achteroverleunen in de donkerste sofa van nihilisme (maar het is wel een beetje dat), maar omdat de geschiedenis dit logenstraft. Systemen kunnen veranderen, radicaal zelfs.
Alleen is het zo, in een situatie waarin die cirkels, die ringen vernauwen, er vroeg of laat een punt bereikt wordt dat de spanning onhoudbaar wordt en de cirkel barst. Tegen dan zal misschien 8% van de Vlamingen geen vrienden hebben omdat ze dood zijn. Tegen dan zullen er misschien geen literaire podia meer bestaan, onder een Gleichschaltung geschoeid op de leest van boeventronies als Orbàn, Dewinter, Wilders en Poetin. Of leidt een fase van anarchie ons weer terug tot een haast fysische lagere energiestaat, waarbij we terug bijgeloof en heksenverbrandingen mogen verwelkomen, deze keer geleid door yogaleraars met nekmatten. Of we ontwaken na alle ontbering, leugens en verdriet in een veel mooiere wereld, waar de vogeltjes altijd fluiten in ons luxueuze en zeer gaye ruimtecommunisme.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten