In 'The Terminator' zegt Kyle Reese over de eponieme killerrobot: "It can't be reasoned with, it can't be bargained with, it doesn't feel pain, and it will not stop - ever - until you are dead." Hij had het ook over een pandemie kunnen hebben. Covid-19 is natuurlijk lang niet dodelijk voor iedereen, maar het is eveneens onverzettelijk en direct nabij. Los tussendoor: 'The Terminator' blijft ook na 36 jaar een geweldige verfilming van wat eigenlijk een gedistilleerde neo-noir-nachtmerrie is waaruit je niet kan ontsnappen.
Covid-19 heeft geen maskers (pun unintended) doen afvallen in de wereld, maar wel een aantal open wonden blootgelegd en eveneens op enkele weken tijd gezorgd voor een aantal inzichten in de mens als socio-politiek beest. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat er veel bij zat dat me verraste, maar ik denk dat niet iedereen dit gevoel deelt.
1. Als het nodig is, is er geld
Wat waar was tijdens de krediet- en eurocrisis van 2008-09 is nu nog sterker waar: als landen en grote instituten hun voortbestaan bedreigd zien, dan is er geld en weten zelfs klassieke liberalen plots waar ze dat geld moeten vandaan halen. Ook al is het soms met lange tanden. Ook al zal het gaan om leningen waarvan we de gevolgen nog niet helemaal kunnen inschatten.
Het punt is, broeksriemen aanhalen, systemen ontvetten en efficiëntie-oefeningen zijn duidelijk meer dan ooit zuiver ideologische keuzes die zich achter een vijgenblad van ratio schuil houden.
2. De meeste mensen zitten niet te wachten op de kans om loos te gaan
Of, zoals de Nederlandse sterjournalist Rutger Bregman treffend zegt: "De meeste mensen deugen." Het is een oeroude conservatieve angst die teruggaat op de filosoof Thomas Hobbes (1588-1679) dat de mens, aan zichzelf overgelaten, terugvalt in een toestand van bandeloze anarchie, maar dat blijkt alleszins niet uit deze pandemie.
Ja, er zijn hamsteraars, asocialen, egoïsten en idioten, maar die blijken - een overigens streng bestrafte - minderheid. De meeste mensen denken aan het grotere goed en blijven thuis, nemen gezondheidsmaatregelen in acht en zitten in met het lot van hun medeburger. Dit geldt van België tot China.
3. De eis van zorgpersoneel voor betere werkomstandigheden is terecht
We zien het nu allemaal met onze eigen ogen: de mensen die hele maatschappijen recht houden in deze tijden zijn verplegers, kassamedewerkers, journalisten, vuilnisophalers en politiemensen. Zeker niet de miljardairs, immobiliënkoningen of grootaandeelhouders.
Mensen die op de huid gezeten worden door huisbazen die medelijden proberen op te wekken dat die ook aan hun inkomsten moeten komen, krijgen nu zelfs "waarom zoek je dan geen tweede job bij McDonald's of zo?" te horen. Dat toont onmiddellijk ook hoe hardvochtig veel mensen van de geldelite denken over minder gefortuneerden, maar nooit over zichzelf.
4. Extreemrechts valt (alweer) los door de mand
De gebruikelijke schrille krijsers hoor je ofwel niet meer, ofwel proberen ze op absurde manieren de coronacrisis te linken aan hun geliefkoosde thema's als racisme en machismo. Donald Trump en Jair Bolsonaro zitten nu met een tegenstander die ze niet kunnen kapotmaken met dreigementen, Boris Johnson kan zich niet uit Covid-19 lullen.
Dichter bij huis loopt Bart De Wever tegen elke hark op zijn weg, ondanks het feit dat zijn weg in de tv-studio's nog altijd wagenwijd openstaat naar de finish zonder noemenswaardige tegenstand. Theo en Dries ogen als tere verliezers wier favoriete speeltje afgepakt is. De uitvluchtenpolitiek heeft misschien eindelijk een grens bereikt.
5. Gezondheidszorg is een universeel mensenrecht
Dat landen met een krakkemikkige of slecht georganiseerde gezondheidszorg het grootste risico lopen in de coronacrisis, ligt voor de hand. Maar dat landen die technisch gezien tot de rijkste van de wereld behoren, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Nederland er zo'n potje van gemaakt hebben, is (deels) het gevolg van jarenlang zagen aan de poten van wat eigenlijk een mensenrecht hoort te zijn.
Zieke mensen horen niet thuis in wachtrijen of op wachtlijsten, en ze horen al helemaal geen peperdure rekeningen op te hoesten (opnieuw, pun unintended) voor ingrepen of zorg die via een universele gezondheidszorg zouden kunnen gedragen worden. Op dat vlak hebben we in België - eerlijk is eerlijk - nog relatief veel geluk.
6. Optimisme is misschien voorbarig
Een crisis als deze gaat niet noodzakelijk dingen op lange termijn in een goeie richting duwen. Ook tegenkrachten als bijvoorbeeld Viktor Orbàn maken zich op om de crisis aan te grijpen om nog meer macht naar zich toe te trekken, en als de eurocrisis ons iets leerde, was het dat als de grote veroorzakers van het probleem zich gered wisten, ze terug wilden verderdoen als vanouds.
Vooralsnog kunnen pessimisten bovendien over de menselijke aard zeggen: "dit zijn nog maar pas de eerste weken." Ook dat klopt. Wie weet zien we in april de eerste uitgebrande bestelwagens en motorbendes opduiken en mensen met kettingzagen en shotguns in de plaats van handen.
Covid-19 heeft geen maskers (pun unintended) doen afvallen in de wereld, maar wel een aantal open wonden blootgelegd en eveneens op enkele weken tijd gezorgd voor een aantal inzichten in de mens als socio-politiek beest. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat er veel bij zat dat me verraste, maar ik denk dat niet iedereen dit gevoel deelt.
1. Als het nodig is, is er geld
Wat waar was tijdens de krediet- en eurocrisis van 2008-09 is nu nog sterker waar: als landen en grote instituten hun voortbestaan bedreigd zien, dan is er geld en weten zelfs klassieke liberalen plots waar ze dat geld moeten vandaan halen. Ook al is het soms met lange tanden. Ook al zal het gaan om leningen waarvan we de gevolgen nog niet helemaal kunnen inschatten.
Het punt is, broeksriemen aanhalen, systemen ontvetten en efficiëntie-oefeningen zijn duidelijk meer dan ooit zuiver ideologische keuzes die zich achter een vijgenblad van ratio schuil houden.
2. De meeste mensen zitten niet te wachten op de kans om loos te gaan
Of, zoals de Nederlandse sterjournalist Rutger Bregman treffend zegt: "De meeste mensen deugen." Het is een oeroude conservatieve angst die teruggaat op de filosoof Thomas Hobbes (1588-1679) dat de mens, aan zichzelf overgelaten, terugvalt in een toestand van bandeloze anarchie, maar dat blijkt alleszins niet uit deze pandemie.
Ja, er zijn hamsteraars, asocialen, egoïsten en idioten, maar die blijken - een overigens streng bestrafte - minderheid. De meeste mensen denken aan het grotere goed en blijven thuis, nemen gezondheidsmaatregelen in acht en zitten in met het lot van hun medeburger. Dit geldt van België tot China.
3. De eis van zorgpersoneel voor betere werkomstandigheden is terecht
We zien het nu allemaal met onze eigen ogen: de mensen die hele maatschappijen recht houden in deze tijden zijn verplegers, kassamedewerkers, journalisten, vuilnisophalers en politiemensen. Zeker niet de miljardairs, immobiliënkoningen of grootaandeelhouders.
Mensen die op de huid gezeten worden door huisbazen die medelijden proberen op te wekken dat die ook aan hun inkomsten moeten komen, krijgen nu zelfs "waarom zoek je dan geen tweede job bij McDonald's of zo?" te horen. Dat toont onmiddellijk ook hoe hardvochtig veel mensen van de geldelite denken over minder gefortuneerden, maar nooit over zichzelf.
4. Extreemrechts valt (alweer) los door de mand
De gebruikelijke schrille krijsers hoor je ofwel niet meer, ofwel proberen ze op absurde manieren de coronacrisis te linken aan hun geliefkoosde thema's als racisme en machismo. Donald Trump en Jair Bolsonaro zitten nu met een tegenstander die ze niet kunnen kapotmaken met dreigementen, Boris Johnson kan zich niet uit Covid-19 lullen.
Dichter bij huis loopt Bart De Wever tegen elke hark op zijn weg, ondanks het feit dat zijn weg in de tv-studio's nog altijd wagenwijd openstaat naar de finish zonder noemenswaardige tegenstand. Theo en Dries ogen als tere verliezers wier favoriete speeltje afgepakt is. De uitvluchtenpolitiek heeft misschien eindelijk een grens bereikt.
5. Gezondheidszorg is een universeel mensenrecht
Dat landen met een krakkemikkige of slecht georganiseerde gezondheidszorg het grootste risico lopen in de coronacrisis, ligt voor de hand. Maar dat landen die technisch gezien tot de rijkste van de wereld behoren, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Nederland er zo'n potje van gemaakt hebben, is (deels) het gevolg van jarenlang zagen aan de poten van wat eigenlijk een mensenrecht hoort te zijn.
Zieke mensen horen niet thuis in wachtrijen of op wachtlijsten, en ze horen al helemaal geen peperdure rekeningen op te hoesten (opnieuw, pun unintended) voor ingrepen of zorg die via een universele gezondheidszorg zouden kunnen gedragen worden. Op dat vlak hebben we in België - eerlijk is eerlijk - nog relatief veel geluk.
6. Optimisme is misschien voorbarig
Een crisis als deze gaat niet noodzakelijk dingen op lange termijn in een goeie richting duwen. Ook tegenkrachten als bijvoorbeeld Viktor Orbàn maken zich op om de crisis aan te grijpen om nog meer macht naar zich toe te trekken, en als de eurocrisis ons iets leerde, was het dat als de grote veroorzakers van het probleem zich gered wisten, ze terug wilden verderdoen als vanouds.
Vooralsnog kunnen pessimisten bovendien over de menselijke aard zeggen: "dit zijn nog maar pas de eerste weken." Ook dat klopt. Wie weet zien we in april de eerste uitgebrande bestelwagens en motorbendes opduiken en mensen met kettingzagen en shotguns in de plaats van handen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten