In tijden waar identitaire politiek hoogtij viert overal in het Westen, krijgen witte antiracisten of anti-nationalisten er dikwijls van langs ter rechterzijde. We zouden onze eigen identiteit verloochenen, ontkennen of afwijzen ten voordele van een naïef soort wereldburgerschap. In minder fijnbesnaarde milieus heet dat simpelweg volksverraad. Welnu: niets is verder van de waarheid. Als we al te maken hebben met volksverlakkerij, komt die wel het meeste van zij die zich het meest theatraal wentelen in de Vlaamse leeuw.
Ik wil eerst even een ommetje maken langs de recente geschiedenis. Mijn overgrootvader vocht vier jaar aan het front in Wereldoorlog I en keerde terug als flamingant. Aan beide zijden van de familie leefde het Vlaams-nationalisme als ontvoogdingsstrijd tegen de Franstalige elite (die overigens vooral uit verfranste Vlamingen bestond, niet uit Walen, maar dit terzijde).
Die strijd werd niet zonder slag of stoot gewonnen en heeft vandaag nog echo’s die onze Franstalige landgenoten soms niet begrijpen. Ze vinden het bijvoorbeeld absurd dat Vlaamse gemeentes in de rand van Brussel met een Franstalige meerderheid toch verplicht Nederlands moeten hanteren, in strijd met de principes van de Verenigde Naties. Ze vergeten daarbij dat ze zelf vragende partij waren om de taalgrens zo te organiseren in 1962 uit schrik voor Vlaamse meerderheden in sommige plekken in Wallonië.
Elke identiteit is artificieel, ook de Vlaamse
En natuurlijk hangt nationalisme samen met mythevorming. Vlaanderen is een even artificieel begrip als België. Elk argument dat de Vlaamse identiteit van tafel wil vegen of omgekeerd is ook van toepassing op de Belgische. Duitsland is een even kunstmatige constructie als België en is zelfs jonger als natiestaat. Regionale identiteiten bestaan er naast de dak-identiteit. Niemand ervaart dat als problematisch.
Dat links geen connectie meer heeft met het Vlaams-nationalisme is niet omdat het leeft in een postmoderne bubbel waarin identiteit geen rol meer speelt maar omdat dat verhaal het speelterrein is geworden van een rechts-conservatieve mythevorming. Een mythevorming die zich blijft wentelen in de restanten van het slachtofferschap (wat ze ironisch genoeg juist verwijt aan de nieuwe Belgen!) en incapabel lijkt om komaf te maken met de demonen van de collaboratie.
Nationalisme zonder vreugde
En welk type nationalisme promoten zij? Ik heb ten eerste al een enorm probleem met de vanzelfsprekendheid waarmee veel N-VA’ers en Vlaams Belangers telkens opnieuw spreken voor ‘de’ Vlaming. Die bestaat niet. En ik kan me al helemaal niet vinden in hun vreugdeloze, rancuneuze vorm van nationalisme.
Wie wordt er warm vanbinnen van die bittere, boze lui die eigenlijk alles lijken te hebben wat hun hart begeert maar bij de minste zucht wind hevig huilend tegen de vlakte gaan? Om nog maar te zwijgen van de lichtshow die dat nationalisme vaak is om af te leiden van beleidsdaden die op maat gemaakt zijn van rijke vastgoedmakelaars en hun vrienden. "Patriottisme is het laatste toevluchtsoord van de schurk," zei Samuel Johnson.
Gehoorzaam en verengelst
Vlaams-nationalisten doen ook niets aan de verengelsing van het hoger onderwijs, integendeel. Ik zeg niet niet als één of andere geborneerde anglofoob - ik heb een Master in Engels. En dat “de Vlaamse cultuur beschermen” een vijgenblad is, is overigens meer dan ooit duidelijk sinds Vlaams minister-president Jan Jambon met een enorme sloopmachine door het cultuurlandschap trekt en de N-VA al jaren probeert om een onafhankelijk journalistiek medium als Apache juridisch kapot te pesten.
Dan heb ik het nog niet over de Vlaams-nationalisten online, bij wie sneren, schelden, bedreigen en complottheorieën schering en inslag zijn. Beleefdheid is enkel belangrijk als er iemand een tomaat gooit naar Jambon. Er kan dus blijkbaar maar één “goede Vlaming” bestaan: gehoorzaam. Wat is het verschil nog met hoe de Franstalige elite wilde dat we waren in de 19de eeuw? Vervang Frans door Nederlands en de almachtige Kerk door de almachtige haute finance en dat lijkt het zowat te zijn.
Grieven in een leeuwenvlag
Laten we elkaar trouwens ook geen Liesbeth noemen. Onderzoek na onderzoek wijst uit dat zelfs een meerderheid van de N-VA- en Vlaams Belang-kiezers geen onafhankelijk Vlaanderen wil. Al meer dan 30 jaar misbruikt het Vlaams Belang “de Vlaming” om een agenda te promoten van xenofobie en racisme. Geen enkel kiespubliek wordt zo gepamperd, onderzocht en bevraagd en nog klaagt het steeds “niet gehoord” te worden. Op verkiezingsavonden gaat het “signaal van de kiezer” ook steevast over één type kiezer. Zowel Vlaams Belang als N-VA scoren met stoere uitspraken op de kap van nieuwe Belgen, Walen, werklozen en migranten en wikkelen die in een leeuwenvlagje.
#BlackLivesMatter schoot in België nog maar uit te startblokken en enkele dagen later mocht alweer een schare aan witte opiniemakers uitgebreid haar grieven erover uitstorten op de nationale televisie. Van zelfkritiek of zelfonderzoek is nauwelijks sprake. Het zou onder meer ‘polariserend’ zijn om stelling in te nemen tegen racisme. Hoe ver heen moet je zijn om antiracisme te zien als een gezouten statement? Ik zie overigens maar één groep die ‘polariseert’, en dat is de groep die asielcentra in brand steekt, voor honderden ‘grappen’ over de Holocaust beloond wordt met een zitje in het parlement en in online krantencommentaren oproept om moslims te lynchen of in gaskamers te duwen.
Een sterkere rug
Als “de Vlaming” al miskend wordt, dan is het wel die groep waar ik deel van uitmaak. Ik wijs mijn identiteit niet af (hoe zou dat zelfs kunnen), maar ik pas voor de cynische toe-eigening ervan als excuus voor uitsluiting, minachting en handjeklap met de superrijken van ons land.
Ik wil eerst even een ommetje maken langs de recente geschiedenis. Mijn overgrootvader vocht vier jaar aan het front in Wereldoorlog I en keerde terug als flamingant. Aan beide zijden van de familie leefde het Vlaams-nationalisme als ontvoogdingsstrijd tegen de Franstalige elite (die overigens vooral uit verfranste Vlamingen bestond, niet uit Walen, maar dit terzijde).
Die strijd werd niet zonder slag of stoot gewonnen en heeft vandaag nog echo’s die onze Franstalige landgenoten soms niet begrijpen. Ze vinden het bijvoorbeeld absurd dat Vlaamse gemeentes in de rand van Brussel met een Franstalige meerderheid toch verplicht Nederlands moeten hanteren, in strijd met de principes van de Verenigde Naties. Ze vergeten daarbij dat ze zelf vragende partij waren om de taalgrens zo te organiseren in 1962 uit schrik voor Vlaamse meerderheden in sommige plekken in Wallonië.
Elke identiteit is artificieel, ook de Vlaamse
En natuurlijk hangt nationalisme samen met mythevorming. Vlaanderen is een even artificieel begrip als België. Elk argument dat de Vlaamse identiteit van tafel wil vegen of omgekeerd is ook van toepassing op de Belgische. Duitsland is een even kunstmatige constructie als België en is zelfs jonger als natiestaat. Regionale identiteiten bestaan er naast de dak-identiteit. Niemand ervaart dat als problematisch.
Dat links geen connectie meer heeft met het Vlaams-nationalisme is niet omdat het leeft in een postmoderne bubbel waarin identiteit geen rol meer speelt maar omdat dat verhaal het speelterrein is geworden van een rechts-conservatieve mythevorming. Een mythevorming die zich blijft wentelen in de restanten van het slachtofferschap (wat ze ironisch genoeg juist verwijt aan de nieuwe Belgen!) en incapabel lijkt om komaf te maken met de demonen van de collaboratie.
Nationalisme zonder vreugde
En welk type nationalisme promoten zij? Ik heb ten eerste al een enorm probleem met de vanzelfsprekendheid waarmee veel N-VA’ers en Vlaams Belangers telkens opnieuw spreken voor ‘de’ Vlaming. Die bestaat niet. En ik kan me al helemaal niet vinden in hun vreugdeloze, rancuneuze vorm van nationalisme.
Wie wordt er warm vanbinnen van die bittere, boze lui die eigenlijk alles lijken te hebben wat hun hart begeert maar bij de minste zucht wind hevig huilend tegen de vlakte gaan? Om nog maar te zwijgen van de lichtshow die dat nationalisme vaak is om af te leiden van beleidsdaden die op maat gemaakt zijn van rijke vastgoedmakelaars en hun vrienden. "Patriottisme is het laatste toevluchtsoord van de schurk," zei Samuel Johnson.
Gehoorzaam en verengelst
Vlaams-nationalisten doen ook niets aan de verengelsing van het hoger onderwijs, integendeel. Ik zeg niet niet als één of andere geborneerde anglofoob - ik heb een Master in Engels. En dat “de Vlaamse cultuur beschermen” een vijgenblad is, is overigens meer dan ooit duidelijk sinds Vlaams minister-president Jan Jambon met een enorme sloopmachine door het cultuurlandschap trekt en de N-VA al jaren probeert om een onafhankelijk journalistiek medium als Apache juridisch kapot te pesten.
Dan heb ik het nog niet over de Vlaams-nationalisten online, bij wie sneren, schelden, bedreigen en complottheorieën schering en inslag zijn. Beleefdheid is enkel belangrijk als er iemand een tomaat gooit naar Jambon. Er kan dus blijkbaar maar één “goede Vlaming” bestaan: gehoorzaam. Wat is het verschil nog met hoe de Franstalige elite wilde dat we waren in de 19de eeuw? Vervang Frans door Nederlands en de almachtige Kerk door de almachtige haute finance en dat lijkt het zowat te zijn.
Grieven in een leeuwenvlag
Laten we elkaar trouwens ook geen Liesbeth noemen. Onderzoek na onderzoek wijst uit dat zelfs een meerderheid van de N-VA- en Vlaams Belang-kiezers geen onafhankelijk Vlaanderen wil. Al meer dan 30 jaar misbruikt het Vlaams Belang “de Vlaming” om een agenda te promoten van xenofobie en racisme. Geen enkel kiespubliek wordt zo gepamperd, onderzocht en bevraagd en nog klaagt het steeds “niet gehoord” te worden. Op verkiezingsavonden gaat het “signaal van de kiezer” ook steevast over één type kiezer. Zowel Vlaams Belang als N-VA scoren met stoere uitspraken op de kap van nieuwe Belgen, Walen, werklozen en migranten en wikkelen die in een leeuwenvlagje.
#BlackLivesMatter schoot in België nog maar uit te startblokken en enkele dagen later mocht alweer een schare aan witte opiniemakers uitgebreid haar grieven erover uitstorten op de nationale televisie. Van zelfkritiek of zelfonderzoek is nauwelijks sprake. Het zou onder meer ‘polariserend’ zijn om stelling in te nemen tegen racisme. Hoe ver heen moet je zijn om antiracisme te zien als een gezouten statement? Ik zie overigens maar één groep die ‘polariseert’, en dat is de groep die asielcentra in brand steekt, voor honderden ‘grappen’ over de Holocaust beloond wordt met een zitje in het parlement en in online krantencommentaren oproept om moslims te lynchen of in gaskamers te duwen.
Een sterkere rug
Als “de Vlaming” al miskend wordt, dan is het wel die groep waar ik deel van uitmaak. Ik wijs mijn identiteit niet af (hoe zou dat zelfs kunnen), maar ik pas voor de cynische toe-eigening ervan als excuus voor uitsluiting, minachting en handjeklap met de superrijken van ons land.
De Vlamingen waar ik bij hoor willen kijken met zin voor kritiek naar het eigen volk, met openheid naar de wereld en hebben een volwassen identiteitsbesef met een stevige ruggengraat. En die identiteit is niet te koop voor racistische volksmenners of het kapitaal. Als er iets is wat ik leerde uit mijn familiegeschiedenis, dan is het dat.
